Thực trạng ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam

Trong suốt 20 năm qua, ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam, mặc dù có những tiến bộ đáng kể, đã không được như dự đoán và không đạt được các mục tiêu đã đề ra. Vậy lý do là gì và cần có những biện pháp nào để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp này?

Ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam

Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), tính đến cuối năm 2020, có 174 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, trong đó có 56 doanh nghiệp sản xuất ô tô từ linh kiện rời rạc, 118 doanh nghiệp sản xuất từ xe cơ sở. xí nghiệp. Trong số 174 doanh nghiệp, 53% là doanh nghiệp trong nước, số dư thuộc về doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) (FDI). Một số công ty bản địa đã tích cực hội nhập vào chuỗi sản xuất ô tô toàn cầu. Tuy nhiên, phần lớn các công ty có quy mô vừa và nhỏ.

Có thể kể đến sự tham gia tích cực và rộng khắp của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, trong đó có một số doanh nghiệp trong nước, như: Công ty cổ phần ô tô Trường Hải (Thaco), Công ty cổ phần TMT Automotive, Tập đoàn Vingroup… và các tập đoàn ô tô lớn trên thế giới (Toyota, Ford, Honda, Mitsubishi..) (Toyota, Ford, Honda, Mitsubishi…)

Về giá cả: Giá ô tô Việt Nam vẫn cao hơn 2 lần so với các nước Thái Lan và Indonesia, lớn hơn nhiều so với các nước có nền công nghiệp ô tô phát triển như Mỹ, Nhật Bản.

Về chất lượng: Chất lượng xe sản xuất lắp ráp trong nước tuy đã được cải thiện nhưng vẫn chưa bằng xe nhập khẩu.

Ngay cả hệ thống nhà cung cấp nguyên liệu và sản xuất linh kiện quy mô lớn cũng chưa được hình thành.

Về chi phí sản xuất: Do quy mô nhỏ, sản lượng thấp nên chi phí sản xuất ô dù ở Việt Nam cao hơn các nước trong khu vực và các nhà sản xuất phải nhập khẩu hầu hết các linh kiện CKD để lắp ráp ô dù.

Nguyên nhân và giải pháp cho ngành ô tô Việt Nam

Theo chúng tôi, nguyên nhân của những hạn chế này là do:

Thứ nhất, chính sách và kế hoạch tăng trưởng của ngành xe hơi còn mơ hồ và không chắc chắn.
Trước đó, Toyota đã muốn sản xuất mẫu Innova tại Việt Nam.
Các quy trình, chính sách hiện có đang vướng mắc giữa các bộ, ngành, không đồng hành với Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô, buộc các doanh nghiệp luôn gặp trở ngại trong quá trình sản xuất hoặc mở rộng hoạt động.

Đặc biệt, các doanh nghiệp sản xuất có xu hướng thua kém so với các doanh nghiệp nhập khẩu.

Thứ hai, quy mô thị trường ô tô Việt Nam còn quá nhỏ (thấp nhất trong 5 quốc gia có ngành công nghiệp ô tô ở ASEAN, bằng 1/10 quy mô thị trường ô tô của Thái Lan và 1/4 của Indonesia).
Tại Hội thảo “Công nghiệp phụ trợ – Chìa khóa vàng để phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam” ngày 24/5/2018, TS Trương Thị Chí Bình, Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho rằng, do mức độ thấp của tiêu thụ ô tô trong nước, doanh nghiệp chưa mở rộng ra thị trường nước ngoài nên thị trường tiêu thụ ô tô còn hạn chế.

Thứ ba, Khu vực phụ trợ trong ngành công nghiệp ô tô ở nước ta có quy mô nhỏ, hạn chế tiềm năng phát triển các công ty sản xuất phụ tùng và linh kiện. Trên thực tế, 90% nhà cung cấp phụ tùng ô tô tại Việt Nam là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), chỉ có một số doanh nghiệp trong nước tham gia vào mạng lưới cung ứng sản xuất, lắp ráp.

Thứ tư, số lượng và chất lượng của các doanh nghiệp trong ngành còn hạn chế.
Cụ thể: số lượng các công ty sản xuất và lắp ráp xe quá lớn so với quy mô thị trường. Hơn nữa, năng lực của các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ ô tô còn kém.

Một số giải pháp cho ngành ô tô Việt Nam

Để ngành công nghiệp ô tô phát triển và đạt được những kết quả như mong muốn, theo quan điểm của chúng tôi, cần phải thực hiện thành công một số biện pháp sau:

Về phía Nhà nước

Thứ nhất, các quy tắc cho sự tăng trưởng của lĩnh vực xe hơi cần phải ổn định, cởi mở và rõ ràng.
Cụ thể: Trong tương lai gần, Chính phủ cần loại bỏ thuế nhập khẩu nguyên liệu, vật liệu đối với các nhà sản xuất linh kiện đang hoạt động tại Việt Nam, cùng với cam kết của các doanh nghiệp về đầu tư dài hạn, sản xuất và sử dụng nguồn nhân lực.

Bên cạnh đó, các tổ chức trong nước, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe và các ngành công nghiệp hỗ trợ cũng cần phát triển các mối liên kết, hợp tác, phân chia sản xuất để tận dụng hiệu quả nguồn lực và tiêu thụ hàng hóa của nhau nhằm thỏa mãn nhu cầu của cộng đồng địa phương.

Cần có chính sách đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật cao cho ngành ô tô và công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là nhân lực nghiên cứu và phát triển theo xu hướng Công nghiệp 4.0; đồng thời, tăng cường vai trò kết nối các tập đoàn quốc tế với các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước vì các doanh nghiệp này thường có quy mô vừa và nhỏ, khó tiếp xúc trực tiếp với các doanh nghiệp lớn.

Cuối cùng, để có chỗ đứng, cần thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhà sản xuất chính, xác định rõ chiến lược phát triển và có quyết tâm cao khi thực hiện chương trình tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm, đồng thời có kế hoạch cụ thể để thúc đẩy vị trí thuận lợi.

• Xem thêm: Đổi mới công nghệ số và tăng trưởng kinh tế – SEOTravel Blog

Thương mại: An ninh quốc gia và Bảo vệ các ngành công nghiệp trong thương mại